ATP Finals – Đỉnh cao chiến thuật Tennis đương đại: Bóng ngắn, diện mạo của nhà vô địch?

Quyết đoán, bạo lực và điểm số

Giao bóng – lên lưới, chiến thuật kinh điển của môn tennis đang có xu hướng trở lại trong những năm trở lại đây. Nó từng bị đánh giá là lỗi thời, không còn khả năng hữu dụng ở hiện tại và tương lai.

Nhưng với tay vợt thiên tài như Novak Djokovic, anh luôn biết cách để khiến đối thủ phải đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác, ngay cả khi đã áp dụng thứ chiến thuật “cổ xưa” như trái đất. Chung kết Paris Masters 2021, Djokovic thi triển chiến thuật này và thành công mĩ mãn, hạ đẹp Daniil Medvedev – tay vợt là hình mẫu thành công của các tay vợt chơi lùi sâu dưới baseline trong các game đỡ bóng.

Nhưng ở chung kết Paris Masters vừa qua, Djokovic bất ngờ thất bại trước Holger Rune 1-2, qua đó thất bại trong nhiệm vụ bảo vệ danh hiệu. Theo chuyên gia quần vợt Craig O’Shannessy, đã có sự biến thiên rất lớn về mặt chiến thuật của các tay vợt tennis đương đại. Cuộc đấu của 8 tay vợt nam xuất sắc nhất thế giới tại Turin vì thế cũng sẽ là sân chơi đỉnh cao, nơi mỗi người thi triển một hệ thống chiến thuật được cho là phù hợp nhất.

Craig O’Shannessy là chuyên gia phân tích số liệu, chiến thuật cho ATP, WTA và Wimbledon cũng như Australian Open. Từ năm 2015, ông thực hiện một cuộc khảo sát trên quy mô lớn, với các số liệu sâu và chính xác. 

Theo Craig O’Shannessy, từ khi dữ liệu bắt đầu được thu thập đến nay, xu hướng đánh bóng nhanh với các loạt bóng ngắn đóng vai trò chủ đạo. Các loạt không quá 4 cú đánh chiếm tới 70% số lượng dữ liệu, 20% số liệu thuộc về các loạt đánh từ 5 đến 8 cú đánh, và chỉ có 10% số lượng các cú đánh kéo dài từ 9 lần chạm vợt trở lên.

Cuộc khảo sát của O’Shannessy ở toàn bộ 4 Grand Slam trong năm 2015 cũng như US Open 2016 chỉ ra rằng, 91% các tay vợt giành chiến thắng ở các cuộc đua bóng ngắn, sau đó đều là người chiến thắng của trận đấu ấy. Ngay cả với các tay vợt nữ – những người có xu hướng giành được điểm trong các cú giao bóng thấp hơn so với nam giới, tỷ lệ này cũng chạm mốc 81%.

Chiến thuật nào lên ngôi ở Turin?

ATP Finals 2022 đã khởi tranh, với màn đọ sức đầu tiên giữa Casper Ruud và Felix Auger-Aliassime. Cả hai đều còn trẻ, và mang trong mình khao khát chinh phục. Tại sân chơi này vào năm 2019 và ở tuổi 21, Stefanos Tsitsipas trở thành tay vợt trẻ nhất từng đăng quang sau Lleyton Hewitt năm 2001. Khi ấy, tay vợt người Hy Lạp thi triển một hệ thống chiến thuật đầy táo bạo, sẵn sàng đôi công với các tay vợt đàn anh cùng xu hướng giành điểm nhanh chóng.

Trong tennis hiện đại, người ta đã quan tâm nhiều hơn đến cách thức trả giao bóng. Các tay vợt trẻ, những người yếm thế hơn trong thời đại của các vị thần tennis như Novak Djokovic, Rafael Nadal hay Roger Federer thống trị, chỉ còn biết tìm đến giao bóng như một cách chống lại khối áp lực. Tuy nhiên, ngày nay các tay vợt nhận rằng để đánh bại họ, thì giao bóng thôi là không đủ, đặc biệt là ở các giải Grand Slam.

Patrick McEnroe – Em trai của huyền thoại John McEnroe và hiện đang giữ cương vị Giám đốc Học viện quần vợt John McEnroe ở New York chia sẻ: “Luyện tập các cú giao bóng vẫn là khởi điểm, nhưng học viện của chúng tôi chú trọng nhiều hơn vào các cú trả giao bóng”.

Lâu nay, người ta thường lấy Novak Djokovic làm ví dụ về tầm quan trọng của các cú trả giao bóng đối với thành công của một tay vợt. “Nole” luôn cố gắng hạn chế những ưu thế mà giao bóng có thể mang lại cho đối thủ với những cú trả sâu hoặc nặng vào giữa sân. Thông thường, người giao bóng chỉ cần thêm 2 cú đánh nữa để ghi điểm nếu đó là cú giao bóng tốt, khiến đối phương gặp khó khăn. 

Bên cạnh đó, tennis luôn đòi hỏi khả năng di chuyển thông minh. Khả năng chọn vị trí vì thế là cực kỳ quan trọng, bởi nó đem lại lợi thế cho tay vợt thực hiện cú đánh. Còn rất nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến một trận đấu, và phải quan sát kỹ tại ATP Finals lần này, người ta mới nhận ra sự thay đổi về mặt chiến thuật của tennis 2022 – 2023.