Manchester United (viết tắt MU, Man Utd…) là đội bóng “United” nổi tiếng và thành công nhất lịch sử bóng đá Anh hiện nay. Ảnh: MUT
Trong số 92 đội bóng thuộc top 4 giải đấu hàng đầu nước Anh hiện nay, có tới 13 đội sở hữu hậu tố “United” trong tên gọi, nhiều hơn hẳn so với “City”, “Towns” hay “Wanderers”, “Rovers”…
Một đội có tên “United” thường khi họ được hợp nhất từ hai hay nhiều CLB. Trong “thời đại Victoria” (giai đoạn Nữ hoàng Victoria trị vì từ 20/6/1837 đến 22/1/1901) hiện tượng một đội bóng biến mất hoặc các đội hợp nhất và phân tách diễn ra phổ biến. Sau một đêm, một đội bóng có thể tái sinh để thoát khỏi nợ nần, cho phép họ làm lại từ đầu. Khi bóng đá chuyên nghiệp hơn, các quyết định sáp nhập cũng chuyên nghiệp và được đánh giá ở nhiều góc độ hơn.
Ví dụ: Khi không đủ kinh phí duy trì hai đội bóng lớn tại Rotherham, Rotherham Town (tên ban đầu là Rotherham FC thành lập năm 1870) và Rotherham County (trước đó là Thornhill United, thành lập năm 1877), hợp nhất năm 1925 để tạo thành Rotherham United. Cách đó 40 dặm về phía Scunthorpe, Brumby Hall FC gộp với một số đội địa phương khác để tạo thành Scunthorpe United vào cuối thế kỷ 19. Sau đó, họ hợp nhất với North Lindsey United vào năm 1910, và giữ tên gọi Scunthorpe And Lindsey United trong suốt 48 năm.
Newcastle United là kết quả của sự sáp nhập gây tranh cãi giữa Newcastle West End và Newcastle East End. West End với sân nhà St James’ Park – gặp khó khăn về tài chính cuối mùa 1891-1892. Đứng bên bờ vực vỡ nợ, bộ đôi trong Ban lãnh đạo John Black và Tiến sĩ William Neasham đánh liều tiếp cận đối tác bên kia thị trấn kèm theo một lời đề nghị. Văn bản trích từ cuộc họp hôm đó viết: “Hiến sân của West End cho East End trong 12 năm và East End nhận thêm 100 bảng”. Ngay trong tuần đó, West End còn đồng ý dùng quán rượu của cá nhân John Black làm phòng thay đồ. Sau đó West End ngừng hoạt động. Cầu thủ và nhân viên đề nghị được đến East End.
Tờ Newcastle Daily Journal đăng một câu chuyện ngắn vào hôm sau, nhan đề: “Tạm biệt West End”.
Tuy nhiên, thành tích sau đó của East End không tốt. Họ không thể gia nhập Football League vào mùa hè 1892, sau đó từ chối lời mời đá ở giải hạng Hai mới thành lập do lo ngại tốn kém, khi lịch thi đấu ép họ đá các trận ở miền Nam với các đội bóng cùng quy mô. Thay vào đó, họ chuẩn bị cho sự ra mắt ở Northern League (Giải miền Bắc) bằng cách mời Glasgow Celtic tới St James’ Park đá giao hữu – trận đấu thu hút 6000 người tới sân và mang về 147 bảng.
Tuy nhiên, các trận sau đó không thu hút đông người xem. Trước kia East End có khoảng 3.000 CĐV từ Heaton và Byker nhưng sau đó, số người này quay lưng vì đội đổi sân. Họ không thể đi bộ một tiếng đến St James’ Park vốn nằm ở trung tâm Newcastle. Trong khi đó, các CĐV cũ của West End chưa quen với việc kình địch chiếm mất sân nhà của họ.
East End nhận ra cần phải thay đổi gấp. Ngày 9/12/1892 ở Bath Lane Hall, Chủ tịch Alex Turnbull và khoảng 300 CĐV ruột họp với nhau. Ký giả của The Journal chép lại: “Một số người ghen tị với tên gọi hiện tại của CLB và cho rằng cần một cái tên đại diện cho đông CĐV hơn”.
Một số phương án được đề xuất bao gồm Newcastle Rangers, Newcastle FC, Newcastle City và City of Newcastle nhưng phần lớn chọn Newcastle United, cái tên của sự hợp nhất Đông – Tây. Ngay trong tháng đó, Liên đoàn Bóng đá Anh (FA) đồng ý với sự thay đổi này cho dù việc chuyển giao từ Công ty TNHH Newcastle East End Football sang Công ty TNHH Newcastle United Football Club chỉ diễn ra sau đó ba năm.
“United lâu đời nhất” trong số 92 đội thuộc bốn hạng đấu cao nhất nước Anh là Sheffield United, đội được thành lập đơn giản để chiếm hữu sân bóng Bramall Lane. Sheffield United Cricket Club ra đời sau khi một số CLB địa phương hợp nhất, chơi trên sân Bramall Lane từ năm 1854.
Sheffield United hiện thi đấu Championship – tương đương hạng hai ở Anh.
Sheffield FC đã đấu Hallam trận đầu tiên trên sân bóng này vào tháng 12/1862, trận đấu kéo dài ba giờ và kết thúc không bàn thắng. Có một giai đoạn, sân bóng là sự tranh chấp của Sheffield FC với CLB Cricket Wednesday trước khi mâu thuẫn về tiền thuê sân khiến họ phải mua đất và xây dựng sân riêng. Sự ra đi của đội cricket này dấy lên lo ngại rằng sân bóng không thể kiếm tiền. Cho đến khi Bramall Lane kiếm về 574 bảng từ trận bán kết cúp FA giữa Preston North End với West Bromwich Albion năm 1889, với 22.688 CĐV đến sân, LĐBĐ địa phương mới quyết định thành lập một đội bóng để sử dụng sân này.
Charles Stokes, một thành viên của Ủy ban Mặt đất Bramall Lane đã thảo luận về ý tưởng xây dựng một đội bóng đá với JC Clegg, Chủ tịch LĐBĐ Sheffield. Sau đó ngày 22 tháng 3 năm 1889, đội bóng Sheffield United Football Club ra đời và trở thành đội United lâu đời nhất thi đấu ở cấp độ chuyên nghiệp cho đến ngày nay.
Từ Newton Heath đến Manchester United. Đội United nổi tiếng nhất toàn thế giới tất nhiên là Manchester United. Đội bóng ra đời từ tên gọi Newton Heath, CLB được thành lập năm 1878 bởi các công nhân của Công ty Đường sắt Lancashire và Yorkshire (LYR), có kho vận chuyển và toa xe nằm ở vùng ngoại ô Trung tâm thành phố Manchester.
Đội bóng ban đầu được gọi là Newton Heath LYR, nhưng khi phần lớn cầu thủ vẫn là công nhân đường sắt, họ đã bỏ cái đuôi LYR khỏi tên vào năm 1890, động thái khiến đội bóng không còn được Ủy ban xã hội của Đường sắt Lancashire và Yorkshire hỗ trợ.
Sau đó họ khủng hoảng. Họ là đội đầu tiên xuống hạng từ hạng Nhất sau khi thua “League test match” (trận đấu thử nghiệm, một dạng play-off ngày nay) trước Liverpool với tỷ số 0-2 vào năm 1894, và không thể thăng hạng nhiều năm sau đó. CĐV đến sân èo uột dần, tài chính đội bóng bết bát.
Màu vàng – xanh mà các CĐV Man Utd dùng trong các cuộc biểu tình chống nhà Glazer hiện nay chính là màu sắc ban đầu của CLB thuở khởi thủy. Ảnh: AFP
Harry Renshaw, phóng viên đầu tiên chuyên viết Newton Heath của tờ Manchester Evening News viết: “Tiền thuê trụ sở chính tại 33 đường Oldham chỉ sáu shillings mỗi tuần và để tăng tính gắn kết, CLB thuê một phòng học tại Miles Platting làm địa điểm để cầu thủ và CĐV gặp gỡ. Đó là nơi họ giao lưu, với một bàn bida mới được mua về. Nhưng sau đó, đội bóng vẫn bết bát. Tại cuộc họp của các giám đốc, ánh sáng duy nhất trong phòng là ba ngọn nến để giữa những chai bia gừng. Nguyên nhân? Công ty đã cắt nguồn cấp khí đốt và gửi yêu cầu đề nghị đội bóng thanh toán tiền”.
Các cầu thủ dù được gọi là “chuyên nghiệp” cũng không biết chắc họ nhận được mức lương nào. Các giám đốc sẽ tính số tiền bán vé sau mỗi trận sân nhà, trừ đi các chi phí rồi trả cho cầu thủ. CLB làm mọi cách để có thêm tiền, nhưng rốt cuộc vào năm 1902, vẫn ghi nhận khoản nợ 2.670 bảng.
William Healey, một nhà thầu xây dựng và là giám đốc Newton Heath, đã kiện CLB đòi bồi thường 240 bảng, số tiền đội bóng nợ ông. Sự kiện thúc đẩy một cuộc họp tại Hội trường New Islington Hall ở Ancoats vào ngày 24/4/1902 để thảo luận về cuộc khủng hoảng. Bất ngờ Harry Stafford, hậu vệ phải và đội trưởng đội bóng, đứng dậy cho biết một số doanh nhân chuẩn bị đầu tư để đổi lấy quyền điều hành CLB.
Chính Stafford giới thiệu nhóm này đến thâu tóm đội bóng. Nhưng để tăng tính hấp dẫn, đội cần có tên mới.
Đội hàng xóm Ardwick FC trước đó đã đổi tên thành Manchester City nên những ông chủ mới muốn Heath tạo ấn tượng về một CLB của thành phố lớn.
Manchester Central nghe có vẻ giống một nhà ga, Manchester Celtic cũng không ổn. Thư ký Jim West chọn cái tên Manchester Newton Heath. Louis Rocca, người sẽ đóng vai trò quan trọng trong đội ngũ CLB trong 48 năm sau đó và là tuyển trạch viên trưởng thời Matt Busby, luôn tự nhận chính ông chọn cái tên Manchester United, dù ghi chép của Gorton Report vào ngày 26/4/1902 cho biết nó là gợi ý của người chủ trì cuộc họp James Brown.
Hiếu Đỗ (theo The Athletic)